Celem federacji jest przede wszystkim zacieśnianie współpracy naukowej i edukacyjnej, co pozwala lepiej wykorzystać dostępne zasoby i zwiększyć konkurencyjność na arenie międzynarodowej. Mogą one także prowadzić szkoły doktorskie, dlatego eksperci OPI umożliwili im sprawdzanie prac dyplomowych pod kątem naruszeń praw autorskich w Jednolitym Systemie Antyplagiatowym (JSA).
Skuteczna walka z plagiatami
– Jednolity System Antyplagiatowy (JSA) to nowoczesne narzędzie, które powstało w odpowiedzi na oczekiwania polskiej kadry akademickiej i uporządkowało rynek antyplagiatowy w Polsce. Wcześniej istniało wiele programów, opartych na różnych algorytmach i referencyjnych bazach danych. Dzięki oddaniu JSA do dyspozycji promotorów w 2019 roku, wszystkie prace inżynierskie, licencjackie, magisterskie i doktorskie są analizowane za pomocą tego samego narzędzia – mówi dr hab. inż. Jarosław Protasiewicz, dyrektor Ośrodka Przetwarzania Informacji – Dzięki wprowadzeniu JSA, zapewniliśmy większą niż w latach wcześniejszych porównywalność wyników weryfikacji oryginalności prac dyplomowych pomiędzy wszystkimi ośrodkami z całej Polski. Dokładamy wszelkich starań, aby nasze narzędzie było dostępne dla wszystkich podmiotów funkcjonujących w polskim systemie szkolnictwa wyższego, dlatego udostępniliśmy je promotorom prac doktorskich bronionych na poziomie federacji uczelnianych – dodaje szef OPI.
Należy podkreślić, że wprowadzenie Jednolitego Systemu Antyplagiatowego okazało się dużym sukcesem. Jeszcze w 2016 roku zaledwie 30-40 proc. prac dyplomowych było analizowanych pod kątem plagiatu. Od 2019 roku takim obowiązkiem objęte są wszystkie pisemne prace dyplomowe. System stale jest rozwijany przez ekspertów OPI, którzy pracują nad jego rozbudową i modernizacją. Warto przypomnieć, że od lutego 2024 roku JSA pomaga także wykryć w tekście pracy fragmenty napisane przy pomocy sztucznej inteligencji, co jest niewątpliwie ważnym osiągnięciem w walce z plagiatami.
Czym są federacje?
Federacje w systemie nauki i szkolnictwa wyższego to forma współpracy instytucji akademickich, takich jak uniwersytety i instytuty badawcze. Tworzone są w celu łączenia zasobów, wzmocnienia potencjału badawczego i edukacyjnego oraz lepszego wykorzystania infrastruktury. Federacje umożliwiają także wspólne prowadzenie badań i organizację szkół doktorskich. Dają również możliwość realizacji wspólnych projektów badawczych, co zwiększa szanse na pozyskiwanie finansowania zewnętrznego. Dzięki federacjom, jednostki mogą łatwiej wymieniać się wiedzą, zasobami kadrowymi i technologicznymi. Zaletą jest także możliwość lepszego zarządzania infrastrukturą badawczą, co prowadzi do optymalizacji kosztów. Wspólne działania promują większą rozpoznawalność na arenie międzynarodowej. Federacje mogą również sprzyjać integracji środowiska naukowego i tworzeniu interdyscyplinarnych zespołów badawczych.
– Zgodnie z danymi systemu RAD-on obecnie w Polsce funkcjonują jedynie dwie federacje: Federacja Akademii Wojskowych oraz Federacja Naukowa WSB-DSW Merito. Istnieją także związki uczelni, ale mają one inny charakter i uprawnienia. Konsolidacja mniejszych jednostek może przynieść podmiotom wiele korzyści, należy więc spodziewać się, że będą powstawały kolejne federacje. Zadaniem OPI jest dostarczenie im skutecznego narzędzia do walki z plagiatami. Właśnie w tym celu udostępniliśmy im Jednolity System Antyplagiatowy, dotychczas miały go podmioty tworzące federacje, ale mogły badać prace jedynie z własnej jednostki. Teraz promotorzy z federacji mogą korzystać ze wszystkich funkcjonalności systemu i badać prace, które są pisane w ramach federacji. Mogą korzystać także z najnowszej opcji wykrywania, czy dana praca została napisana przy pomocy sztucznej inteligencji. JSA zyskał taką funkcję w lutym bieżącego roku – mówi Małgorzata Wartacz, kierowniczka projektu JSA w Ośrodku Przetwarzania Informacji.
JSA sprawdził już prawie 2 miliony prac dyplomowych
W ciągu pięciu lat od uruchomienia JSA w styczniu 2019 roku za pomocą systemu przebadano już około 2 mln prac dyplomowych. Średnio na jednego promotora przypada 12 takich prac. Ponad 440 instytucji używało JSA od momentu uruchomienia systemu. Obecnie korzysta z niego 61200 użytkowników, w tym 56601 z rolą promotor. Warto dodać, że baza JSA jest bardzo rozbudowana i stale są do niej dodawane nowe źródła. Obecnie już ponad 2 miliardy dokumentów zawierają bazy referencyjne, z którymi system porównuje badaną pracę, a JSA pracuje na aż prawie 100 TB danych.