11 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce. To ważna okazja, aby wspomnieć o pionierkach polskiej nauki oraz pogratulować i podziękować współczesnym naukowczyniom za ich wybitne osiągnięcia. Są wśród nich lekarki, inżynierki, matematyczki i wynalazczynie.
Pionierki polskiej nauki
Pisząc o pionierkach nauki w Polsce, nie można zapomnieć o Marii Skłodowskiej-Curie, noblistce z fizyki i chemii, czy pierwszej w Polsce chirurżce Magdalenie Bendzisławskiej. W tym gronie należy wymienić także takie kobiety jak:
- Alicja Dorabialska – studentka Marii Skłodowskiej-Curie i pierwsza kobieta profesor politechniki w Polsce,
- Hanna Hirszfeld – wybitna polska lekarska zajmująca się pediatrią,
- Wilhelmina Iwanowska – pierwsza kobieta w zarządzie Międzynarodowej Unii Astronomicznej,
- Stefania Jabłońska – jedna z najczęściej cytowanych na świecie polskich klinicystek,
- Józefa Joteyko – psycholożka, fizjolożka, organizatorka Fakultetu Pedologicznego w Brukseli,
- Zofia Kielan-Jaworowska – palebiolożka, specjalistka w zakresie ssaków mezozoicznych,
- Helena Rasiowa – matematyczka zajmująca się m.in. sztuczną inteligencją,
- Helena Sparrow – bakteriolożka i światowa pionierka w zakresie badania szczepień,
- Wanda Szmielew – twórczyni warszawskiej szkoły podstaw geometrii,
- Maria Czaplicka – badaczka Syberii.
Kobiety te wniosły ogromny wkład w rozwój nauki w swoich profesjach. Również obecnie możemy pochwalić się wybitnymi naukowczyniami, które mają znakomite osiągnięcia w swoich dziedzinach. Są wśród nich:
- Marta Karczewicz – matematyczka i wynalazczyni, specjalistka od kompresji wideo, zrewolucjonizowała streaming, a dzięki jej odkryciom możemy dziś oglądać przez internet filmy wysokiej jakości. Przyczyniła się do opracowania standardu Advanced Video Coding (AVC), HEVC (High Efficiency Video Coding) czy VVC (Versatile Video Coding), który obsługuje wideo w rozdzielczości nawet do8K.
- Edyta Kocek – stoi za sukcesem opasek telemetrycznych, które umożliwiają zdalne monitorowanie funkcji życiowych, np. seniorów.
- Olga Malinkiewicz – wynalazczyni przełomowej metody wytwarzania ogniw słonecznych na bazie perowskitów, czyli minerałów zbudowanych z nieorganicznych związków chemicznych. Według ekspertów jej dokonanie zapowiada przełom w światowej energetyce słonecznej.
- Patrycja Wizińska-Socha – pomysłodawczyni przełomowego systemu telemetrycznego Pregnabit do badania dobrostanu dziecka w okresie prenatalnym.
- Agata Maria Kołodziejczyk – neurobiolożka i astrobiolożka, jedyna Polka w Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), gdzie zajmuje się m.in. komercjalizacją badań kosmicznych. Z jej inicjatywy utworzono pierwszą w Polsce analogową bazę kosmiczną do przeprowadzania symulacji misji pozaziemskich.
- Maria Siemionow – światowej klasy mikrochirurżka, pionierka nowej technologii tolerancji w transplantologii oraz terapii komórkowych regeneracji nerwów i mięśni. Przeprowadziła pierwszy udany przeszczep twarzy w USA.
Świat nauki potrzebuje odważnych kobiet
Liczba kobiet w nauce stale rośnie. Na całym świecie kobiety stanowią ok. 30 proc. wszystkich naukowców, a ponad 10 proc. piastuje najwyższe stanowiska na uczelniach. W gronie laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie nauk ścisłych stanowią one niecałe 4 proc. Po sukcesie Marii Skłodowskiej-Curie przedstawicielki nauki otrzymały to wyróżnienie w dziedzinach chemii i fizyki tylko sześciokrotnie.
W gronie absolwentów kierunków inżynierskich kobiety stanowią 28 proc., a kierunków informatycznych 40 proc. Z kolei 22 proc. specjalistów pracujących w dziedzinie sztucznej inteligencji to kobiety.
Kobiety w polskim szkolnictwie wyższym
W roku akademickim 2022/2023 w Polsce studiowało ponad 700 tys. kobiet, tj. 58 proc. wszystkich studentów, z czego na uczelniach o profilu zawodowym 64 proc. Panie stanowiły aż 71 proc. wśród osób uzyskujących tytuł magistra. Natomiast wśród nauczycieli akademickich odsetek pań to 48,4 proc.
W 2022 r. udział kobiet w szkołach doktorskich wyniósł blisko 50 proc. (prawie 7,6 tys.). Kobiety mają największą przewagę liczebną wśród doktorantów na uczelniach niepublicznych (67 proc.).
Wszystkim kobietom i dziewczętom zaangażowanym w tworzenie świata nauki życzymy coraz ambitniejszych wyzwań, realizacji naukowych celów oraz podążania za pasjami i marzeniami. Niech każdy kolejny dzień będzie dla Was twórczą inspiracją do kreowania coraz lepszej i piękniejszej rzeczywistości.
Wideo